چطوری نسخه چشم پزشکی را بخونیم؟

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بعد از معاینه چشم، یک نسخه پر از اعداد و حروف به دستتان داده شود و در نگاه اول هیچ ایده ای نداشته باشید که این اعداد چه معنایی دارند. نسخه چشم پزشکی به شما کمک می کند که دقیقاً بدانید چه نوع اصلاحی برای بینایی شما نیاز است. به همین دلیل، دانستن نحوه خواندن و درک این نسخه ها اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، قصد داریم با جزئیات کامل و به زبان ساده توضیح دهیم که چگونه می توانید نسخه چشم پزشکی خود را بخوانید و بفهمید که چه چیزهایی در آن آمده است.

خواندن نسخه چشم پزشگی

Sphere (SPH) – قدرت اصلاحی دید یا اسفر

Sphere یا به اختصار SPH یکی از مهم ترین قسمت های نسخه چشم پزشکی شماست که نشان دهنده قدرت عدسی ای است که برای اصلاح نزدیک بینی یا دوربینی شما تجویز می شود. این بخش از نسخه مشخص می کند که چشم شما به چه میزان اصلاح نیاز دارد تا نور به درستی روی شبکیه متمرکز شود. وقتی به چشم پزشک مراجعه می کنید، از طریق آزمون های مختلف، قدرت اصلاحی دقیق چشم شما تعیین می شود و در قالب این عدد به شما ارائه می گردد.

نزدیک بینی (Myopia) و دوربینی (Hyperopia)

SPH می تواند مثبت یا منفی باشد که هر کدام نشان دهنده نوع خاصی از مشکلات بینایی است:

  • اگر عدد SPH شما منفی باشد، به این معناست که شما نزدیک بین هستید. در این حالت، اجسام نزدیک را واضح تر می بینید، اما اشیاء دورتر برای شما تار به نظر می رسند. نزدیک بینی یکی از شایع ترین مشکلات بینایی است و معمولاً در سنین کودکی یا نوجوانی آغاز می شود.
  • اگر عدد SPH شما مثبت باشد، شما دچار دوربینی هستید. افراد دوربین می توانند اشیاء دور را به خوبی ببینند، اما دیدن اشیاء نزدیک برایشان دشوار است. این مشکل معمولاً با افزایش سن رخ می دهد و ممکن است از دوران کودکی هم وجود داشته باشد.

نزدیک بینی (Myopia)

افرادی که نزدیک بین هستند، عدسی های عینکشان باید طوری طراحی شود که نور را بیشتر پراکنده کند و تصویر به درستی روی شبکیه شکل بگیرد. اگر در نسخه چشم پزشکی شما عدد SPH برای چشم راست -2.50 و برای چشم چپ -1.75 باشد، به این معناست که چشم راست شما نیاز به قدرت اصلاح بیشتری نسبت به چشم چپ دارد، زیرا عدد منفی بزرگ تری دارد.

برای مثال، یک دانش آموزی که در کلاس درس نشسته است و نمی تواند تخته سیاه را به خوبی ببیند، ممکن است دچار نزدیک بینی باشد. در این صورت، عدسی های تجویزشده باعث می شوند که تصویر تخته سیاه واضح تر و خوانا شود.

دوربینی (Hyperopia)

در دوربینی، عدسی عینک باید نور را به گونه ای متمرکز کند که تصویر به درستی بر روی شبکیه قرار گیرد و این معمولاً نیازمند عدسی های مثبت است. اگر SPH +1.50 برای چشم چپ و +2.00 برای چشم راست شما در نسخه ذکر شده باشد، این نشان دهنده این است که چشم راست شما به اصلاح بیشتری نیاز دارد (چون عدد مثبت بزرگ تری دارد).

یک فرد دوربین ممکن است هنگام مطالعه یا نگاه کردن به تلفن همراه خود دچار مشکل شود. عینک با عدسی مثبت کمک می کند تا تصاویر نزدیک واضح تر شوند و تمرکز چشم بهبود یابد

چگونه SPH اندازه گیری می شود؟

در طول یک آزمون چشم پزشکی، پزشک از یک دستگاه به نام رفرکتومتر برای اندازه گیری قدرت نوری چشم شما استفاده می کند. همچنین، با استفاده از عدسی های مختلف، بینایی شما را بررسی کرده و به شما کمک می کند تا بهترین و شفاف ترین دید را تجربه کنید. نتیجه این آزمون عددی است که به عنوان SPH در نسخه درج می شود.

برای مثال، در یک آزمون ساده، پزشک از شما می خواهد که به حروف مختلف در فواصل متفاوت نگاه کنید و از شما می پرسد کدام عدسی بهتر است. هر بار که عدسی بهتری انتخاب می شود، عدد SPH دقیق تر می شود و نشان می دهد که چشم شما به چه مقدار اصلاح نیاز دارد.

رابطه SPH با وضوح دید

هرچه عدد SPH شما بیشتر باشد (چه مثبت و چه منفی)، نیاز به اصلاح بیشتری دارید. به عبارت دیگر، اگر SPH شما -5.00 باشد، بینایی شما بدون عینک یا لنز تماسی نسبت به فردی که SPH -1.00 دارد، ضعیف تر است. این بدان معناست که چشم شما برای دیدن واضح به اصلاح بیشتری نیاز دارد.

برای فردی با SPH -5.00، ممکن است دیدن اشیاء دور حتی در فاصله چند متری دشوار باشد، و بدون عینک یا لنز، همه چیز به شدت تار به نظر برسد. از سوی دیگر، فردی با SPH -1.00 ممکن است فقط در فاصله دور مشکل خفیفی داشته باشد و نیاز به عینک تنها در مواقع خاصی مانند رانندگی یا تماشای تلویزیون داشته باشد.

اهمیت دقت در SPH برای تجویز عینک و لنز تماسی

تعیین درست و دقیق SPH برای تهیه یک عینک یا لنز تماسی که بهترین اصلاح را برای بینایی شما فراهم کند، بسیار حیاتی است. عدسی هایی که دارای قدرت اصلاح اشتباه باشند، نه تنها مشکل بینایی شما را حل نمی کنند، بلکه می توانند باعث بروز مشکلات دیگری مانند سردرد، خستگی چشم یا حتی سرگیجه شوند.

برای همین، اگر پس از دریافت عینک یا لنز جدید احساس کردید که دیدتان همچنان واضح نیست یا دچار ناراحتی هستید، بهتر است دوباره با چشم پزشک خود مشورت کنید تا نسخه خود را بررسی و به روزرسانی کنید.

SPH در عینک های دوکانونه و چندکانونه

برای افرادی که به پری بیوپی یا پیری چشم مبتلا هستند (یعنی افرادی که با افزایش سن دچار مشکل در دیدن اشیاء نزدیک می شوند)، SPH در ترکیب با Add که قدرت اضافی برای دید نزدیک است، درج می شود. در این موارد، نسخه عینک ممکن است شامل SPH برای دید دور و Add برای دید نزدیک باشد.

برای مثال، اگر SPH شما +1.00 برای دید دور و Add +2.00 برای دید نزدیک باشد، به این معناست که شما به یک عینک دوکانونه یا چندکانونی نیاز دارید که هم دید دور و هم دید نزدیک شما را تصحیح کند.

CYL (Cylindrical)

این عدد مربوط به اصلاح استیگمات است. استیگمات یک مشکل رایج است که به دلیل ناصافی در سطح قرنیه یا عدسی چشم ایجاد می شود. اگر عدد CYL در نسخه شما وجود داشته باشد، یعنی چشم شما به دلیل استیگمات نیاز به اصلاح دارد. هرچه این عدد بزرگ تر باشد، استیگمات شما بیشتر است، ولی نگران نباشید، عینک به خوبی می تواند این مشکل را رفع کند.

AXIS

اگر در نسخه شما عدد CYL وجود داشته باشد، احتمالاً یک عدد دیگر هم به نام AXIS (محور) دیده می شود. این عدد بین 0 تا 180 درجه است و مشخص می کند که عدسی مخصوص استیگمات چگونه روی چشمتان قرار بگیرد تا بهترین وضوح را داشته باشید.

PD (Pupillary Distance)

این یکی از مهم ترین اعداد است که اغلب کمتر به آن توجه می شود. PD یا فاصله بین دو مردمک نشان می دهد که مرکز عدسی عینک باید دقیقا مقابل مردمک شما قرار بگیرد. اگر PD درست تنظیم نشود، ممکن است عینکتان به خوبی کار نکند یا حتی باعث سردرد شود. بنابراین مطمئن شوید که این عدد به درستی در نسخه ثبت شده باشد. یا افزودن یکی از اصطلاحات کلیدی در نسخه های عینک است که معمولاً در نسخه های مربوط به عینک های دو کانونی یا چند کانونی به کار می رود. اما این علامت دقیقاً چه معنایی دارد و چرا اهمیت دارد؟

 

pd فاصله بین 2 مرکز چشم

ADD چیست؟

وقتی صحبت از ADD می شود، به مقدار افزودن قدرت لنز برای دید نزدیک اشاره داریم. به عبارت دیگر، اگر شما عینک های دو کانونی یا چند کانونی (مانند عینک های پروگرسیو) استفاده می کنید، این عدد نشان می دهد که چقدر به قدرت لنز برای دید نزدیک نیاز دارید تا بتوانید اشیاء را به وضوح ببینید.

چرا ADD اهمیت دارد؟

افزودن به لنزها برای افرادی که به پیری چشم (پرسپیا) دچار هستند، بسیار مهم است. با افزایش سن، معمولاً قدرت تمرکز چشم برای دیدن اشیاء نزدیک کاهش می یابد. به همین دلیل، بسیاری از افراد در سنین بالاتر به عینک های با قدرت ADD نیاز دارند تا بتوانند به راحتی مطالعه کنند یا کارهای نزدیک انجام دهند.

چگونه عدد ADD مشخص می شود؟

عدد ADD معمولاً به صورت یک عدد مثبت در نسخه شما نوشته می شود. به عنوان مثال، اگر ADD برابر با +2.00 باشد، به این معنی است که شما به قدرت دو دیوپتر اضافی برای دید نزدیک نیاز دارید. این عدد به علاوه به شما کمک می کند تا عینکی بسازید که به شما اجازه دهد بدون مشکل از فاصله نزدیک به اشیاء نگاه کنید.

نکته های کاربردی
  • اگر شما عینک دو کانونی دارید، قسمت بالایی لنز برای دید دور و قسمت پایینی برای دید نزدیک طراحی شده است. عدد ADD به لنز پایینی مربوط می شود.
  • برای افرادی که از عینک های پروگرسیو استفاده می کنند، این عدد به صورت تدریجی در لنز پخش می شود و به شما اجازه می دهد بدون تغییر عینک، از دید دور تا نزدیک به راحتی استفاده کنید.

در نتیجه، ADD یکی از اجزای حیاتی در نسخه عینک شما است که به شما کمک می کند تا بتوانید با راحتی بیشتری به فعالیت های روزمره بپردازید. اگر در مورد این عدد یا هر بخش دیگری از نسخه خود سوالی دارید، حتماً با چشم پزشک یا اپتومتریست خود صحبت کنید تا همه چیز برایتان روشن شود!

Left (OS) و Right (OD) در نسخه عینک

وقتی به نسخه های عینک نگاه می کنید، معمولاً با دو علامت Left و Right مواجه می شوید که به ترتیب به چشم چپ و چشم راست اشاره دارند. بیایید با هم نگاهی دقیق تر به این اصطلاحات بیندازیم و بفهمیم هرکدام چه معنایی دارند.

Left (OS)

  • OS مخفف عبارت لاتین Oculus Sinister است که به معنای “چشم چپ” می باشد.
  • هر عدد یا علامتی که در کنار OS قرار گیرد، نشان دهنده وضعیت بینایی چشم چپ شماست. به طور معمول، این اطلاعات شامل قدرت لنز (SPH)، اصلاح استیگمات (CYL)، و دیگر جزئیات مرتبط با چشم چپ است.
  • مثلاً اگر در کنار OS عددی مانند -1.50 وجود داشته باشد، به این معنی است که شما برای چشم چپ خود به عدسی با قدرت -1.50 دیوپتر برای اصلاح نزدیک بینی نیاز دارید.

Right (OD)

  • OD نیز یک اختصار است که از عبارت لاتین Oculus Dexter گرفته شده و به معنای “چشم راست” است.
  • اطلاعات مربوط به چشم راست شما در این بخش از نسخه درج می شود و دقیقاً مانند OS، شامل قدرت لنز، اصلاح استیگمات و دیگر جزئیات مربوط به چشم راست است.
  • برای مثال، اگر در کنار OD عدد -2.00 ذکر شده باشد، این بدان معنی است که شما برای چشم راست به عدسی با قدرت -2.00 دیوپتر برای اصلاح نزدیک بینی نیاز دارید.
اهمیت این علامت ها

فهمیدن علامت های OS و OD در نسخه عینک به شما کمک می کند تا بهتر بدانید هر چشم به چه نوع اصلاحی نیاز دارد. این اطلاعات نه تنها در انتخاب عینک مناسب مهم هستند، بلکه برای اطمینان از اینکه هر دو چشم شما به خوبی می توانند دیدی واضح و شفاف داشته باشند، حیاتی هستند.

Base Curve (BC) یا منحنی پایه

Base Curve (BC) یا منحنی پایه یکی از مهم ترین ویژگی ها در طراحی لنزهای عینک است. این اصطلاح به نوعی منحنی که در سطح جلویی لنز قرار دارد و به شکل و انحنای آن اشاره دارد، اطلاق می شود. در ادامه، به بررسی این مفهوم و اهمیت آن در انتخاب عینک می پردازیم.

BC چیست و چرا اهمیت دارد؟

  • Base Curve به منحنی سطح جلویی لنز عینک اشاره دارد و به طور معمول به میلی متر اندازه گیری می شود. هر چه عدد BC بزرگ تر باشد، منحنی لنز کمتر است و هر چه عدد BC کوچک تر باشد، منحنی لنز بیشتر است.
  • این منحنی تأثیر زیادی بر روی تطابق لنز با فرم صورت و راحتی کاربر دارد. اگر BC به درستی انتخاب نشود، ممکن است عینک برای فرد ناراحت کننده باشد و حتی باعث بروز مشکلات بینایی شود.

چگونه BC تعیین می شود؟

  • تعیین BC بر اساس فرم صورت و نیازهای بصری شما انجام می شود. چشم پزشک یا اپتومتریست معمولاً با توجه به فرم صورت و نحوه قرارگیری لنزها در برابر چشم، BC مناسب را تعیین می کند.
  • اگر شما از عینک های طبی استفاده می کنید، BC به ویژه مهم است زیرا باعث می شود که لنز به خوبی روی چشم شما قرار گیرد و بهترین دید ممکن را فراهم کند.

تأثیر BC بر عملکرد لنز

  • یک BC مناسب می تواند به بهبود کیفیت دید کمک کند. اگر منحنی لنز بیش از حد صاف یا بیش از حد انحنا داشته باشد، ممکن است باعث ایجاد انحراف در نور ورودی به چشم شود و در نتیجه تاری یا کج دیدگی ایجاد کند.
  • همچنین، BC می تواند بر ظاهر عینک تأثیر بگذارد. برخی از عینک ها با منحنی های خاص طراحی می شوند تا با فرم صورت هماهنگی داشته باشند و راحتی بیشتری را برای کاربر فراهم کنند.
نکته های کلیدی
  • در هنگام خرید عینک، BC یکی از فاکتورهای مهمی است که باید به آن توجه کنید. از اپتومتریست یا عینک فروش خود بخواهید که BC مناسب برای نیازهای شما را مشخص کند.
  • اگر شما از لنزهای تماسی نیز استفاده می کنید، BC به ویژگی های لنزهای شما نیز مربوط می شود و باید به طور دقیق انتخاب شود.

در نتیجه، Base Curve (BC) یک عنصر کلیدی در طراحی و عملکرد لنز عینک است که تأثیر زیادی بر راحتی و کیفیت دید شما دارد. برای اطمینان از انتخاب صحیح، همیشه با متخصصان چشم پزشکی مشورت کنید و از آن ها راهنمایی بگیرید تا بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.

Diameter (DIA) یا قطر

Diameter (DIA) یا قطر یکی از اصطلاحات مهم در نسخه های عینک و طراحی لنزهای چشم است. این علامت به اندازه ی عرض لنز عینک اشاره دارد و معمولاً بر حسب میلی متر اندازه گیری می شود. بیایید نگاهی دقیق تر به این مفهوم و اهمیت آن بیندازیم.

DIA چیست و چرا اهمیت دارد؟

  • DIA یا قطر به اندازه عرض لنز عینک از یک طرف به طرف دیگر اشاره دارد. این عدد معمولاً در نسخه های عینک ذکر می شود و به عنوان یک ویژگی کلیدی در انتخاب لنزهای عینک تلقی می شود.
  • اندازه ی قطر لنز می تواند تأثیر زیادی بر راحتی و وضوح دید شما داشته باشد. اگر DIA به درستی انتخاب نشود، ممکن است عینک برای فرد ناراحت کننده باشد یا دید را محدود کند.

چگونه DIA تعیین می شود؟

  • تعیین DIA بر اساس فرم صورت، فاصله بین مردمک ها و نیازهای بینایی شما انجام می شود. چشم پزشک یا اپتومتریست معمولاً با استفاده از ابزارهای خاص، اندازه ی DIA مناسب را برای شما تعیین می کند.
  • برای مثال، اگر DIA شما بزرگ تر باشد، لنزها می توانند فضای بیشتری برای اصلاح بینایی فراهم کنند، در حالی که لنزهای با قطر کوچک تر می توانند برای افرادی که چشمان کوچک تری دارند، مناسب تر باشند.

تأثیر DIA بر عملکرد لنز

  • یک DIA مناسب می تواند به بهبود کیفیت دید کمک کند. اگر قطر لنزها به درستی انتخاب نشود، ممکن است دید محیطی شما تحت تأثیر قرار گیرد و در نتیجه، راحتی شما در استفاده از عینک کاهش یابد.
  • همچنین، اندازه DIA می تواند بر ظاهر عینک تأثیر بگذارد. عینک هایی با قطر بزرگ تر معمولاً ظاهری مدرن تر و شیک تر دارند، در حالی که عینک های با قطر کوچک تر ممکن است ظاهری کلاسیک تر داشته باشند.
نکته های کلیدی
  • در هنگام خرید عینک، DIA یکی از فاکتورهای مهمی است که باید به آن توجه کنید. از اپتومتریست یا عینک فروش خود بخواهید که اندازه ی مناسب قطر لنز را برای شما تعیین کند.
  • اگر شما از لنزهای تماسی نیز استفاده می کنید، DIA به ویژگی های لنزهای شما نیز مربوط می شود و باید به طور دقیق انتخاب شود.

در نتیجه، Diameter (DIA) یک عنصر کلیدی در طراحی و عملکرد لنز عینک است که تأثیر زیادی بر راحتی و کیفیت دید شما دارد. برای اطمینان از انتخاب صحیح، همیشه با متخصصان چشم پزشکی مشورت کنید و از آن ها راهنمایی بگیرید تا بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.

نکاتی برای مراقبت از بینایی و استفاده بهینه از عینک

  1. معاینه منظم چشم: حتی اگر قبلاً عینک یا لنز تماسی تجویز شده باشد، نیاز است که سالی یک بار یا هر دو سال یک بار چشم های خود را معاینه کنید تا از تغییرات احتمالی در نسخه آگاه شوید.
  2. توجه به علائم: اگر به طور ناگهانی دچار تاری دید، سردرد، یا دشواری در تمرکز روی اشیاء شدید، ممکن است نیاز به تغییر نسخه داشته باشید.
  3. استفاده صحیح از عینک: عینک خود را در مواقع لازم و طبق تجویز پزشک استفاده کنید. استفاده نکردن از عینک ممکن است باعث خستگی چشم و تشدید مشکلات بینایی شود.

داستان واقعی

 آرین اکبری تصمیم گرفت به خاطر تاری دیدش در شب به چشم پزشک مراجعه کند. وقتی چراغ های ماشین ها و تابلوهای خیابانی را به درستی نمی دید، مطمئن شد که چیزی در دیدش تغییر کرده است. بعد از گرفتن نوبت از دکتر بهرام پور، به مطب رفت تا علت این مشکل را بفهمد.

داخل مطب، دکتر بهرام پور با لبخندی گرم و لحن دوستانه از او استقبال کرد: “آقای اکبری، چه مشکلی دارید که امروز به ما سر زدید؟”

آرین کمی مکث کرد و گفت: “چند وقتی هست که وقتی شب ها رانندگی می کنم، چراغ ماشین ها و تابلوهای خیابونی رو تار می بینم. احساس می کنم شاید بیناییم ضعیف شده باشه.”

دکتر بهرام پور با آرامش پاسخ داد: “نگران نباشید، خیلی از افراد با چنین مشکلی مواجه می شن. اجازه بدید یه معاینه دقیق انجام بدیم.”

دکتر ابتدا از آرین خواست روی صندلی معاینه بنشیند و از دستگاه های تخصصی برای اندازه گیری دید او استفاده کرد. همان طور که دکتر عدسی های مختلف را جلوی چشمان آرین قرار می داد، از او پرسید: “این چطور؟ آیا واضح تر شده؟” آرین به هر تغییر دقت کرد و پاسخ هایش را داد.

پس از پایان معاینه، دکتر نگاهی به نتایج انداخت و با لبخند نسخه ای نوشت. او سپس به آرین توضیح داد: “خب آقای اکبری، شما علاوه بر نزدیک بینی، کمی استیگمات هم دارید. این هم یکی از دلایلیه که باعث می شه چراغ های ماشین ها و تابلوهای خیابانی رو به شکل های تار یا کشیده ببینید.”

آرین با تعجب پرسید: “استیگمات چیه؟”

دکتر بهرام پور با لحنی دوستانه و آرام ادامه داد: “استیگمات یعنی سطح قرنیه شما کمی نامنظم هست، به جای اینکه گرد باشه، کمی به شکل تخم مرغ هست. این باعث می شه که نور به درستی روی شبکیه تمرکز نکنه و در نتیجه شما تصاویر رو کشیده یا تار ببینید. این مشکل رو هم می شه با عینک به راحتی اصلاح کرد.”

سپس دکتر به نسخه ای که نوشته بود اشاره کرد:

OD (چشم راست): -1.75 SPH / -0.50 CYL (استیگمات)
OS (چشم چپ): -1.25 SPH / -0.25 CYL (استیگمات)
PD (فاصله بین دو مردمک): 64mm

دکتر توضیح داد: “عدد SPH برای نزدیک بینی شماست که نشون می ده چشمتون در فواصل دور کمی مشکل داره. اما عدد CYL مربوط به استیگمات هست، که نشون می ده چقدر اصلاح نیاز دارید تا این مشکل رفع بشه. عدد کوچکیه و به راحتی با عینک قابل اصلاحه. حالا می تونید با این نسخه برید به هر عینک فروشی و عینکتون رو سفارش بدید.”

آرین با خیالی راحت پرسید: “پس مشکل خاصی نیست، درسته؟”

دکتر با لبخند گفت: “نه، نگران نباشید. با این عینک همه چیز دوباره واضح و شفاف می شه. فقط یادتون باشه که هر سال برای معاینه مجدد به ما سر بزنید.”

آرین از مطب خارج شد و با خیال راحت تصمیم گرفت که به محض دریافت عینکش، اولین کاری که می کند این است که شب در خیابان رانندگی کند تا تفاوت واضح دید را احساس کند.

نتیجه گیری

درک نسخه چشم پزشکی به شما این امکان را می دهد که به صورت دقیق تر از وضعیت بینایی خود آگاه شوید و انتخاب های بهتری برای عینک یا لنزهای تماسی داشته باشید. هرچند در نگاه اول ممکن است خواندن نسخه کمی پیچیده به نظر برسد، اما با آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم کلیدی می توانید به راحتی آن را تفسیر کنید.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *